خلیج فارس به عنوان یک شاهراه تجاری بزرگ از گذشته های دور تا کنون مورد توجه بوده است. مدارک باستان شناسی و متون تاریخی گواه بر این ادعاست که ملل این منطقه در دریانوردی و تجارت دریایی مهارت زیادی داشتند و سیطره دریایی انان و تجارت جهانی گسترده با بنادر باستانی هندوچین، دریای سرخ و سواحل شرق آفریقا انکار ناشدنی است. در این پ‍ژوهش سعی شده است نخستین تلاش های دریانوردی تمدن های واقع در کرانه های خلیج فارس و دریای عمان بررسی گردد.فرایندی که نشانگر قدمت و تجربه این حوزه در فنون دریانوردی و کشتی سازی است. بر بنیاد یافته های باستان شناسی، حضور گروه های تجار در نواحی شمالی و جنوبی خلیج فارس و دریای عمان از اوایل هزاره هفتم قبل از میلاد به اثبات رسیده است. تاریخچه این گروه ها نشان می دهد که آنها به مرور زمان به مشاغل کشتیرانی، تجارت، ماهیگیری ،مرواریدسازی ، کشاورزی و سایر حرفه های متنوع اقتصادی مشغول شدند. در هزاره سوم و دوم پیش از میلاد، شواهدی پر رنگ تری از این گونه های فعالیتهای اقتصادی مابین مناطق دریایی و پسابندر وجود دارد. دریانوردی در میان دریاها علاوه بر تبادلات اقتصادی موجب اشتراک گذاری امور فرهنگی مناطق مختلف دور دست با خلیج فارس و دریای عمان می گشت.

در تحقیق حاضر اندازه گیری های میدانی و یک مدل عددی سه بعدیROMS)) به منظور مطالعه میدانی و شبیه سازی ساختار جبهه ترموهالاینی خلیج فارس در دریای عمان مورداستفاده قرارگرفته است. نتایج شبیه سازی، شکل گیری یک جبهه ترموهالاینی را در عمق 80 متر در جهت شمال شرقی-جنوب غربی در دهانه دریای عمان نشان می دهد. تغییرات فصلی جبهه ترموهالاینی، گرادیان های دما و شوری را در زمستان به صورت یک زبانه باریک در ساحل جنوبی عمان و در تابستان به صورت یک جریان جداشده از ساحل نشان می دهد که تا میانه دریای عمان پیشروی می کند. جبهه ترموهالاینی در تمام طول سال در این منطقه مشاهده شده و در تابستان، به صورت یکپارچه و در زمستان به شکل تکه ای است. نفوذ آب های گرم و شور خلیج فارس به دریای عمان افزایش محلی شوری را در لایه های میانی در زمستان بین عمق 450-150 متر و در تابستان بین عمق 400-100 متر نشان می دهد که بیان کننده دو مرز در بالا و پایین لایه ها است. همرفت پخش دوگانه و رژیم انگشتی به ترتیب در مرزهای بالا و پایین مشاهده می شوند. الگوهای پیچیده جریانات اقیانوسی نتیجه ای از مونسون های متناوب خلیج فارس و دریای عمان هستند. الگوی غالب گردش آب سطحی در دریای عمان در زمستان یک گردش سیکلونی در 58 درجه شرقی و در تابستان یک گردش آنتی سیکلونی در 25 درجه شمالی و پیچک های دوقطبی با یک سیکلون در غرب و یک آنتی سیکلون در شرق رأس الحمراء است.

نواحی مختلف یک منطقه با توجه به خصوصیات مورفولوژیکی، زمین شناسی، اقلیم و نوع کاربری، عکس العمل های متفاوتی در برابر نیروهای فرساینده (آب و باد) از خود نشان می دهند. با افزایش غلظت مواد معلق در اثر فرسایش خاک، اکوسیستم رودخانه و موجودات داخل آن به خطر می افتد. در نهایت پائین دست رودخانه با بجای گذاشتن رسوبات ریزدانه با تغییر مورفولوژی ساحل، منشاء شن های روان خواهد شد. اولین قدم در مبارزه با فرسایش و رسوب شناخت مقدار آن در مناطق موردنظر است. هدف از این تحقیق، شناخت وضعیت رودخانه های استان هرمزگان از نظر روند رسوب دهی است. بدین منظور ابتداء داده های ایستگاه های هیدرومتری رودخانه های منتهی به خلیج فارس و دریای عمان در محدوده استان هرمزگان، بررسی و با استفاده از منحنی سنجه رسوب مقدار آن در محل ایستگاه محاسبه شد. از روش آنالیز منطقه ای برای محاسبه رسوب رودخانه ها در محل ورود به دریا استفاده شد. عوامل مختلف زمین شناسی، کاربری، بارش و توپوگرافی در آنالیز منطقه ای به کار گرفته شدند. در نهایت نقشه رسوب دهی حوضه ها به دست آمد. مقایسه آنالیز آماری (رسوب برآورد شده) با مقادیر رسوب مشاهده ای نشان داد که چهار عامل طول کلی آبراهه، مساحت سازند، بارندگی سالانه و دید کارشناسی در سطح 9% و ضریب تعیین 0.79 از همبستگی بالایی برخوردار بودند. این نتیجه بیانگر این است که منطقه هرمزگان با توجه به رخنمون های حساس به فرسایش و بارش های با شدت بالا، توان فرسایش و رسوب دهی بالایی دارند. شرق استان به خصوص رودخانه های گابریک و سدیج، از رسوبزایی بالایی برخوردار می باشند. غرب استان نیز در درجه دوم اهمیت واقع شده و برخی نواحی مرکزی استان، رسوب دهی متوسطی داشتند.

از سواحل گسترده شمال خلیج فارس و دریای عمان (سواحل جنوبی ایران) مناطق وسیعی توسط لاکپشت ها ی دریایی جهت لانه سازی مورد استفاده قرار می گیرد و در آبهای ساحلی این مناطق آبزیان مذکور به وفور مشاهده می شوند، براساس مطالعات انجام شده توسط سازمان خواروبار و کشاورزی سازمان ملل (F.A.D) تعداد گونه های مشاهده شده لاکپشتهای دریایی در منطقه فوق پنج گونه گزارش گردیده است که به شرح زیر می باشد:1- لاکپشت سیز (Green turtle)   Chelonia mydas 2- لاکپشت سرخ(Loggerhead turtle)  Caretta caretta3- لاکپشت عقابی Eretmochelys imbricata (Hawksbill turtle)4- لاکپشت زیتونی (Oliveridlely turtle) Lipoidochelys olivacea5- لاکپشت پشت چرمی(Leatherback turtle)  Dermochelys coriaceaبا توجه به اینکه به نظر می رسید پراکنش گونه ها در طرفین خلیج فارس و دریای عمان متفاوت نمی باشد لذا در این تحقیق براساس عملیات میدانی و شواهد و آثار موجود در منطقه، پراکنش لاکپشت های دریایی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در سواحل جنوبی ایران بیش از 50 زیستگاه اصلی برای لاکپشت های دریایی وجود دارد که محل چرا، جفت گیری و تخمگذاری آنها می باشد. براساس نتایج این بررسی لاکپشت سبز و عقابی وفور بیشتری نسبت به سایر گونه ها در سواحل جنوبی ایران داشتند.

در این پژوهش با استفاده از داده های اندازه گیری جهانی موجود به بررسی اثرات جریان چگال خروجی از خلیج فارس که از طریق تنگه هرمز به اعماق 300-150 متر دریای عمان نفوذ می نماید، بر اکسیژن محلول دریای عمان و تغیرات مکانی این اثرات پرداخته شده است. همچنین روند تغییرات اکسیژن محلول در خلیج فارس در دهه های اخیر و اثرگذاری آن بر کاهش اکسیژن محلول دریای عمان مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور داده های پروفیل های اکسیژن محلول در 25 نقطه در دریای عمان در سال 2010 و کلیه پروفیل های اکسیژن محلول موجود درخلیج فارس طی سال های 2010-1980 از وب سایت World Ocean Database دانلود و مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان دادند، جریان چگال و بسیار شور خروجی از خلیج فارس که اکسیژن بالاتری نسبت به آبهای کم اکسیژن دریای عمان دارد، موجب افزایش اکسیژن محلول در محدوده اعماق 300-150 متری این دریا به میزان 4-1 میلی گرم در لیتر می گردد. این اثرات در امتداد ساحل جنوبی دریای عمان بیشینه بوده است و با حرکت به سمت سواحل ایرانی، از شدت آنها کاسته می شود. همچنین در امتداد سواحل جنوبی دریای عمان، با حرکت از سمت تنگه هرمز به سمت دریای عرب، اثر جریانات خلیج فارس بر اکسیژن محلول دریای عمان کاهش می یابد. بررسی داده های غلظت اکسیژن محلول خلیج فارس طی سال های 2010-1980 نشان داد که در آبهای عمیق خلیج فارس اکسیژن زدایی با نرخ 13/0 میلی گرم بر لیتر در دهه رخ داده و متناسب با آن، اثر هوادهی و اکسیژن رسانی جریانات خروجی از آن بر افزایش اکسیژن محلول محدوده تحت تأثیر در دریای عمان کاهش یافته است.